Hvað með uppeldið?

(Greinarkorn þetta birtist í Morgunblaðinu 13. ágúst 2010 og var efni viðtals við mig í þættinum "Vítt og breitt" á Rás 1 að morgni 13. október).

Nú í haust verða tvö ár liðin frá hruni íslenska hagkerfisins. Allt frá fyrsta degi hafa háværar umræður átt sér stað um hvað olli því að þessi fámenna en vel efnaða þjóð, sem býr í landi mikilla auðlinda, steyptist á örskammri stundu niður í efnahagslegt svarthol og rankaði við sér í hópi fátækustu ríkja heims.

Um viðbrögðin, góð og slæm, er óþarft að fjölyrða um hér þar sem fátt annað hefur komist að í þjóðfélagsumræðunni en skýrsla rannsóknarnefndar, þær rannsóknir sem embætti sérstaks saksóknara er með í gangi og alla þær umræður og skoðanir sem ómað hafa um það hver beri ábyrgðina. Það hriktir í Alþingi og ríkisstjórn, við að finna leiðir til að koma þjóðarskútunni aftur á flot, á meðan stjórnmálin eyða mestu púðri í að lappa upp á brotna ímynd sína með þeim meðulum sem í boði eru þar á bæ. Og ástæður hrunsins hafa verið dregnar fram og flestir sammála um að slakað hafi verið um of á klónni og eftirlitsaðilar sofnað á verðinum. Hins vegar hafa menn lítið gert að því að horfa í eigin barm og flestir firra sig ábyrgð.

Öll þessi hringiða miðast við einn útgangspunkt, það sem tapaðist og sem flesta landsmenn skortir til að ná endum saman; hin viðurkenndu  verðmæti nútímasamfélags - peninga.  En hvað með hin raunverulegu verðmæti: Fólkið sjálft – mannauðinn? Nú þegar hafa stór skörð verið höggvin í velferðarkerfið í tilraunum stjórnvalda til að lágmarka hinn stóra skaða og vitað mál að þetta er aðeins byrjunin. Fólk er í unnvörpum  farið að taka sig upp og flýja land, og fyrirséð að sá straumur á eftir að aukast.  Þannig heldur tapið áfram og gerir okkur enn erfiðara að reisa landið við aftur þar sem sterkasta vopnið okkar, menntakerfið, verður æ bitlausara við þessar aðstæður, bæði þegar litið er til stöðu þess gagnvart niðurskurðarhnífnum og þá köldu staðreynd að stór hluti þeirra sem flytja erlendis er vel menntað fólk.

Þessi staða vekur hjá mér spurningar sem ég spurði mig fljótlega eftir hrun: Hvar er umræðan um uppeldi og menntun barnanna okkar? Hvernig getum við skýrt hrunið í ljósi menntastefnu þjóðarinnar og áherslum hennar í uppeldi barna sinna síðustu áratugina? Þarf ekki menntakerfið okkar endurskoðunar við alveg eins og fjármálakerfið? Hvernig nýtist menntakerfið okkur best við að vinna okkur út úr kreppunni? Þar sem ég er grunnskólakennari að mennt og fyrrverandi starfsmaður í uppeldisgeiranum, er mér þetta mál afar kært og hef ég verið að leggja eyrun eftir umræðu í fjölmiðlum um þetta þarfa málefni. Þar hef ég uppskorið minna en ég vonaðist til og hef m.a.s. orðið vitni af þvi að innlegg í þessa veru hafi verið kæft í fæðingu í umræðuþætti í Ríkisútvarpinu. Annað sem ég hef rekist á var lesendabréf frá eldri konu í dagblaði og einhverjar færslur á bloggsíðum. En hvergi hef ég rekist á gagnrýna og ítarlega umfjöllun um þetta efni, þrátt fyrir að sjálfur Háskóli Íslands hafi verið farinn að snúast fast á sveifinni með útrásarmaskínunni.

Ég vil ekki trúa því að uppeldisfrömuðir okkar, kennarar og aðrir sem að þessum málum koma, hafi ekki rætt sín á milli um þessi mál, annað væri fásinna og sjálfhverfa að versta tagi, enda hefur þetta án efa borið á góma yfir mörgum kaffibollanum í stund milli stríða. Það hefði því mátt ætla að Þjóðfundur um  menntamál, sem haldinn var í febrúar síðastliðnum, fjallaði um þennan vinkil og ályktaði þar um, en svo var því miður ekki. Getur verið að uppeldisgeirinn sé orðinn svo niðurbældur og múlbundinn að hann veigri sér við að horfast í augu við þátt uppeldisstefnu þjóðarinnar í hruninu? Ef svo er þarf skepnan heldur betur að rífa sig lausa og fara að íhuga sína stöðu og hlutverk í því uppbyggingarstarfi sem framundan er.

Í ljósi þessa tel ég brýna nauðsyn að skerpa þurfi á allri umræðu um uppeldismál, að þjóðin líti í eigin barm á óvæginn og gagnrýninn hátt og skoði á hvaða leið við séum í uppeldi barna okkar. Sú umræða á fyrst og fremst að beinast að heimilunum og þjóðfélaginu sjálfu en vera leidd af fagfólki úr uppeldisgeiranum. Þjóðfundur um uppeldismál væri þarna góður vettvangur og jafnvel að sett yrði á laggirnar nefnd skipuð af Menntamálaráðuneytinu í ætt við hina tíðræddu Rannsóknarnefnd Alþingis. Þessi „Rannsóknarnefnd Uppeldismála“ myndi á faglegan hátt vinna nákvæma úttekt á uppeldi á Íslandi síðustu áratugi, ekki til að leita að sökudólgum, heldur til að skýra hrunið út frá íslensku uppeldi í síbreytilegu samfélagi og koma með tillögur að leiðum til úrbóta á því sviði, með viðreisn og uppbyggingu Íslands að leiðarljósi. Fái þessar hugmyndir ekki hljómgrunn ráðamanna kalla ég eftir orðum og aðgerðum úr hópi þess mæta fólks sem helgað hefur uppeldismálum sína starfskrafta, og þeirra foreldra sem vilja láta til sín taka á þessum vettvangi.

Sólmundur Friðriksson


Að koma út úr skápnum...

"I am what I am" segir í einum helsta einkennissöng samkynhneigðra. Frásögnum flestra þeirra sem hafa brotið af sér hlekkina og opinberað samkynhneigð sína ber saman um að sú gata er þyrnum stráð, og ekki sjálfgefið að bjóða ríkjandi gildum samfélagsins byrginn. Vissulega hefur skilningur aukist á málefnum þessa hóps og er það vel. En þó svo að hann Tísku-Kalli sé samkynhneigður eins og margir í heimi tískunnar, megum við ekki falla í þá gryfju að kenna hommum um þessa fóbíu í samfélagi okkar manna. Væri ekki nær að horfa í eigin barm og velta upp fleiri steinum til að skilja hvað er í gangi?

Enginn er eins og því fásinna að halda fram þeirri skoðun að t.d. karlmenn laðist eingöngu að einni týpu kvenna, þ.e. grönnum konum. Það er jafn fáránlegt og að segja að enginn Akureyringur borði appelsínur. Við þurfum að horfast í augu við okkur sjálf í speglinum og vera óhrædd við að vera það sem við erum. Enginn á að líða fyrir tilfinningar sínar né hvernig hann lítur út. Börnin okkar þurfa að vita að margbreytileikinn er það sem tilveran snýst um og að sú manneskja er ekki til sem ekki er aðlaðandi í einhvers augum. Þetta er gangur náttúrunnar. Hins vegar er margt skrýtið í mannhausnum og hann hefur tilhneigingu til að vera með alls kyns flokkanir og jafnvel byggt útrýmingarherferðir á hendur ákveðnum hópum fólks á slíkum ranghugmyndum.

Það væri kannski ráð fyrir hinn íslenska karlmann að taka sér hommana til fyrirmyndar og koma út úr skáp beinahneigðinnar - og vera óhræddur að láta í ljós hvort hann vill Lady Marmalade í Moulin Rouge... 

 

 .... eða  Moulin Huge

 

 

mbl.isEnginn vill sjá þrýstnar konur

 


Komin á hliðina eða enn að hallast....??

Fyrir um hálfu ári dreymdi mig draum sem vakti mér mikinn ugg um þjóðfélagsmálin og hefur verið ofarlega í huga mér í ástandinu síðustu misseri. Ég setti hann á bloggið á sínum tíma en hér er kjarninn úr honum:

Þar sem ég sit þarna með útsýni yfir borgina, verð ég var við að eitthvað gengur á á hæðinni ekki svo langt frá mér, sem er þá Skólavörðuholtið (en náttúrulega hálfgerð spegilmynd, eða óraunverulegt, eins og oft í draumum). Sé ég allt í einu mér til hrellingar að turninn á Hallgrímskrikju er farinn að hallast og hann eykst stöðugt, uns kirkjan fellur með látum á hliðina. Ég bíð eftir höggbylgjunni eftir fall þessa mikla risa en ekkert slíkt kemur. Heyri eins og í lýsingu á fréttastöð að einhver mistök hafi orðið hjá vinniflokki í kringum kirkjuna, sem hafi valdið þessum harmleik. Ég hugsa í lostinu: ,,Þetta er að gerast í alvöru og verður ekki aftur tekið". Þá drynur allt í einu við sprenging í miðju kirkjuhúsinu, fyrst ein stór og svo ein eða tvær litlar í kjölfarið, svo svartir sandstrókar gjósa upp úr hlið hinnar föllnu byggingar og hún laskast mikið (var í heilu lagi eftir fallið),en turninn liggur ennþá nokkuð heillegur.

Hér kemur svo hugleiðing frá ónefndum ritstjóra bloggsíðu um drauma (http://draumar.blog.is/blog/draumar/) sem ég setti drauminn inná:

.... En örlítið að draumnum þínum, sem ég las á blogginu þínu og finnst afar áhugaverður. Ástæða þess er sú að þessi draumur er mjög sterkur og með táknum sem afar ólíklegt er að þú hefðir verið að hugsa um í vöku eða yfirleitt að velta þér uppúr, "hrun Hallgrímskirkju". Kirkjuturn þykir almennt gott draumtákn og er þá gjarnan bendlaður við hamingju og endurgoldna ást. Hruninn turn er á hinn bóginn ekki jafn jákvætt og gæti verið fyrirboði um brostnar vonir af einhverju tagi. Í þessum draumi þínum er þó eitthvað sem segir mér að fall Hallgrímskirkju, sem er ákveðið borgartákn og tákn festu, geti falist fyrirboði stórra óvæntra hluta sem gerast í samfélaginu frekar en í þínu persónulega lífi. Fráfall einhvers mikils metins eða þá að einhverjar stoðir í samfélaginu bregðast, hlutir sem fólk treystir að ekkert geti haggað, en komi svo eins og köld gusa að allt annað sé uppá teningnum.

Magnað!

Svo er bara spurning hvort kirkjan er komin á hliðina eða hvað...?


Himnarnir að hrynja???

Þetta er ótrúlega magnað og furðulegt hvað hefur verið hljótt um þetta í fjölmiðlum (eða kannski fylgist maður bara ekki nógu vel með).

Þess rifjar upp fyrir manni hvað við erum lítil og viðkvæm, Jörðin okkar og við sem á henni lifum (a.m.k. í þessum fáu víddum sem við skynjum og þekkjum). Umræðan minnir mann á ýmislegt úr sögunni sem við brosum að í dag, eins og t.d. trú manna á heimsenda ýmiss konar. Íbúar Gaulverjabæjar voru einmitt alltaf með það á bak við eyrað að himnarnir gætu dottið í hausinn á þeim.

En það er kannski það sem er svo spennandi við þessa jarðvist og þekkingarleit mannsins, að við vitum svo lítið - þurfum bara að vera meðvituð um það til að vera opin fyrir að læra meira og meira.

En þessi tilraun er alveg hrylliega spennandi - í orðsins fyllstu merkingu. Spurning hvort við förum að flakka um aðrar víddir alheimsins í kjölfarið - hver veit.


mbl.is Ekki hætta á ragnarökum
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hvað með Írak?

Skyldu þeir hafa gert sömu mælingar í Írak með áfallahjálp handa þeim í huga?
mbl.is 11. september veldur enn streitu
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hrikalegur draumur - sterkt tákn!

Lítið hefur farið fyrir færslum á Sólstafina það sem af er árinu enda í nóg önnur horn að líta hjá manni, sem ég ætla ekki að vera að útlista hér.

Ástæða þess að risinn er vaknaður af blundi sínum er draumur sem mig dreymdi nú í morgunsárið og ég þarf að ryðja frá mér:

Ég var staddur hjá fólki í Reykjavík, sem ég þekkti vel í draumnum en kann ekki skil á í raunheimum. Mér fannst ég sitja úti í garðhýsi á spjalli við hjónin og konan var að sýna mér nýjung í föndri hjá sér, sem var flétta úr nokkrum gulum blómum, sem ég veit ekki hvaða tegund var, gæti haf verið nokkurs konar fíflar - en þó með mun stærri krónu. Umræðan snýst eitthvað um blóm og grín í kringum setninguna ,,En ég er með ofnæmi fyrir blómum" (sem mig minnir að hafi verið í grínþætti í gamla daga).

Þar sem ég sit þarna með útsýni yfir borgina, verð ég var við að eitthvað gengur á á hæðinni ekki svo langt frá mér, sem er þá Skólavörðuholtið (en náttúrulega hálfgerð spegilmynd, eða óraunverulegt, eins og oft í draumum). Sé ég allt í einu mér til hrellingar að turninn á Hallgrímskrikju er farinn að hallast og hann eykst stöðugt, uns kirkjan fellur með látum á hliðina. Ég bíð eftir höggbylgjunni eftir fall þessa mikla risa en ekkert slíkt kemur. Heyri eins og í lýsingu á fréttastöð að einhver mistök hafi orðið hjá vinniflokki í kringum kirkjuna, sem hafi valdið þessum harmleik. Ég hugsa í lostinu: ,,Þetta er að gerast í alvöru og verður ekki aftur tekið". Þá drynur allt í einu við sprenging í miðju kirkjuhúsinu, fyrst ein stór og svo ein eða tvær litlar í kjölfarið, svo svartir sandstrókar gjósa upp úr hlið hinnar föllnu byggingar og hún laskast mikið (var í heilu lagi eftir fallið),en turninn liggur ennþá nokkuð heillegur.

Þarna vaknaði ég í þvílíku sjokki og sorg yfir þessu mikla reiðarslagi, og er svona að ná áttum þegar þetta er skrifað.

Einn sá magnaðasti draumur sem mig hefur dreymt lengi.


Gleðilegt ár allesammen!

Jæja, þá er komið nýtt ár einu sinni enn. Það byrjar hálf þreytulega hjá mér þar sem ég hef ekki náð að losa mig við desemberpestina, sem ég setti á pásu þegar jólasveinavertíðin byrjaði, og hef verið að njóta eftirkastanna af öllu bramoltinu fyrir jólin síðustu daga. En þetta er nú svo sem varla kvörtunarvert þar sem ég held nógu miklum kröftum til daglegra athafna en leggst svo endilangur að kvöldi yfir góðri bók (eitt af áramótaheitunum - að vera duglegri að lesa).

En hvað áramótaheitin varðar þá er ég aldrei með neitt sérstakt en hef þó hugsað að taka mig í gegn á ákveðnum sviðum sem ég tel vera mér og mínum til heilla - skerpa fókusinn á lífinu.

Það fóru frekar fá jólakort frá okkur hjónunum fyrir þessi jól, og er aðallega um að kenna önnum á aðventunni. Ég er að hugsa um að setjast niður við jólakortaskriftir fljótlega eftir sumarfrí.

Þó að árið sem var að líða sé tímamótaár hjá mér hvað aldurinn varðar þá var ég að fatta að ég á annað afmæli á þessu ári, en í sumar verða 25 ár frá því ég spilaði á mínum fyrsta dansleik, en það var með hljómsveitinni Bismarck í Samkomuhúsi Stöðfirðinga. Ekki fór mikið fyrir fólkinu á þessum mikla viðburði, man eftir Sveinbirni, bræðrunum Friðmari og Sigga á Gili.... og svo voru nokkrir aðrir. Bjössi í Dagsbrún var dyravörður og hafði ekkert að gera. Ég held samt að við höfum nú spilað allt ballið, enda til lítils að vera búnir að æfa upp programm og nota það ekkert. Þetta varð svo svanasöngur hljómsveitarinnar, sem hafði spilað grimmt árið áður (ekki með Somma litla í Sunnuhvoli innanborðs) og m.a.s gefið út plötu. Nokkur lög sem voru á programminu: Anyway you want með Chicago, Reykjavíkurblús og Þorparinn með Magga Eiríks, Hot Blooded með Foreigner, Black magic woman með Santana, Woman of our day með Svanfríði .... ofloflofl.....

En þarna er ég bara hálfdrættingur á við félaga Geirmund Valtýsson sem fagnar á árinu 50 ára bransaafmæli.... go Geiri!

Hef þetta ekki lengra og óska ykkur alls hins besta á komandi tíð.


Hver á að veita fræðsluna?

Ég er sammála því sem þarna kemur fram að það þurfi að fræða ungdóminn betur um fjármál og að það megi alveg auka þann þátt í skólakerfinu og þá á öllum skólastigum.

Hins vegar finnst mér alveg dæmalaust hvað heimilin eru alltof oft fríuð af allri ábyrgð þegar svona umræða fer fram, eins og þessi umfjöllun ber með sér. Hvar eru fyrirmyndirnar þegar kemur að fjármálum? Eru það ekki foreldrarnir? Er vankunnátta ungu kynslóðarinnar í landinu þá kannski að endurspegla vaxandi vangetu foreldra í fjármálum heimilisins. Ég vona ekki en held að vangeta foreldranna liggi einna helst í því að uppfræða börn sín um þessi mál (og sennilega bara hugsunarleysi sem þarf að vekja fólk upp af).

Legg því til að fókusinn verði ekki síður settur á þátt foreldra í fjármálafræðslu barnanna en skólanna, ef farið verður í átak á þessum vettvangi.


mbl.is Bera við algerri vanþekkingu
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hvatning og fyrirmyndir

Datt inn í ansi magnaðan sjónvarpsþátt í fyrrakvöld held ég, á sjóngufunni, um uppeldismál. Þetta var skoskur þáttur þar sem verið var að fjalla um áhrif mismunandi uppeldisaðstæðna á persónuleika barna, fylgst var með nokkrum fjölskyldum og lögð próf fyrir börnin sem og verkefni sem foreldrar áttu að leysa úr.

Það kom svo sem ekkert nýtt fram í þessum þætti, en myndin var dregin mjög skýrt fram í dagsljósið, hversu mikill lykilþáttur utanumhald foreldra er í uppeldi barna þeirra, að þeir hvetji börnin sín til dáða og séu einnig góðar og traustar fyrirmyndir. Aldrei of lítið af slíku borið á borð á þessum tímum þar sem tilhneigingin er því miður allt of mikil að firra sig ábyrgð og skella skuldinni á stofnanir samfélagsins.

Sem dæmi um hve hvatningin getur fleytt manni áfram, þá var ég 11-12 ára þegar móðir mín fékk mér gítar í hendur og námsefni sem ég gat lært eftir heima. Ég greip þetta á lofti og sé ekki eftir því í dag, enda tónlist og hljóðfæraleikur órofa þáttur í lífi og starfi hjá mér. Þarna fékk ég hvatningu og hvað  fyrirmynd varðar þá hafði hún mamma líka oft spilað og sungið fyrir okkur Sollu þegar við vorum lítil.

Góð hvatning og fyrirmynd. Ég gæti ekki gert mér í hugarlund hvert ég hefði stefnt ef ég hefði ekki orðið þessarar gæfu aðnjótandi. Takk mamma!:) 


Tímar breytinga

Sælir góðir gestir (ef einhverjir nenna ennþá að fara inn á þetta stopula blogg).

Engjadalur
Síðasti mánuður hefur verið nokkuð erilsamur í einkalífi sem og starfi. Við Hafdís fluttum í nýja íbúð að Engjadal 4  í Reykjanesbæ (n.t.t. í Innri-Njarðvík) fyrir ca. mánuði, brunumðum svo austur í fjörðinn fagra kenndan við Stöð um þarsíðustu helgi og fengum Agnesi mína í heimsókn um þá síðustu en hún dvaldi hjá okkur frá miðvikudegi fram á laugardagskvöld.
Við hjónin höfum bæði verið á milli vita með atvinnu en þau mál eru nú að skýrast, ég byrjaður á nýjum stað hjá tölvufyrirtæki sem heitir DaCoda en Hafdís fer á samning um mánaðarmót hjá snyrtistofunni Dekrinu í Keflavík. Svo hefur verið nóg að gera hjá mínum í að skemmta þeim félögum skrattanum og guði, þ.e. að spila fyrir fyrir drukkið og dansandi fólk annars vegar og syngja í kirkjukórnum hins vegar. Að auki er maðurinn alltaf að fikra sig á nýjar lendur í gítarkennslu og er markið sett hátt á þeim grundvelli í náinni framtíð.
Ég ætlaði nú aldrei að vera með svona dagbókarblogg en þegar maður er ekki að sinna þessu nema rétt einu sinni í mánuði er kjörið að sýna gestum (ef einhverjir eru) að maður er ekki alveg liðinn undir lok (og ástæða fyrir færsluleysi í bloggheimum).
Hef þetta ekki lengra í bili. Blessi ykkur allt sem gott er!
Sóli

 


Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband